در این قسمت از آموزش های نمایندگی زیمنس، نحوه طراحی 2 مثال کاربردی با استفاده از نرم افزار LOGO! Soft Comfort که نرم افزار برنامه نویسی پی ال سی LOGO! زیمنس می باشد را به شما کاربران عزیز یا خواهیم داد که ممکن است در پروژه هایتان مورد استفاده قرار بگیرد.

 

مثال اول:

مداری طراحی کنید که با زدن پوش‌باتن I2 (Start) خروجی Q1 روشن شود و روشن باقی بماند و با زدن پوش‌باتن I1 (Stop) خروجی غیر فعال شود. این مدار به مدار Stop-Start معروف است.

 

حل: مدار فرمان  Stop-Start به این صورت است:
با زدن پوش‌باتن I2 خروجی Q1 از مسیر 1 روشن می‌شود، سپس تیغه Q1 بسته می‌شود و بسته می ماند و در صورت رها کردن پوش‌باتن 12 خروجی Q1 از طریق مسیر 2 روشن باقی می ماند و تا زمانی که پوش‌باتن I1 (Stop) را نزده‌ایم خروجی روشن باقی می ماند.
در برنامه نویسی به زبان LAD این مدار به این صورت رسم می‌شود:
در این مدار I1 کلید Stop و I2 کلید Start است و تیغه Q1 نقش نگه دارنده را دارد، که خروجی را پس از رها شدن I2 روشن نگاه می‌دارد.

 

در مدار رسم شده دیده می‌شود که همانند مدار فرمان در برق صنعتی، از یک تیغه باز خروجی به عنوان تیغه نگهدارنده استفاد شده است، برای آوردن این تیغه ابتدا یک تیغه باز را روی صفحه می‌گذاریم و با رفتن به جدول انتخاب نام، روی Q1 کلیک می‌کنیم. لازم به ذکر است برای این که در جدول مذکور تیغه Q1 دیده شود لازم است ابتدا خروجی Q1 در برنامه وجود داشته باشد.
برای استفاده از یک تیغه بسته به عنوان Stop، به قسمت Constans رفته و Break Contact را انتخاب می‌کنیم.

 

قبل از این گفته شد که چگونه یک برنامه را پس از نوشته شدن روی PLC دانلود می‌کنیم تا بتوانیم به وسیله سخت افزار چگونگی کارکرد آن را ببینیم. یک امکانی که برنامه LOGO! در اختیار ما می‌گذارد این است که می توانیم چگونگی کارکرد برنامه را به وسیله یک شبیه ساز (Simulator) و بدون نیاز به وجود سخت‌افزار بسنجیم. به این صورت که پس از نوشتن برنامه روی آیکن نشان داده شده در سمت چپ صفحه نرم افزار را کلیک می‌کنیم.
اگر برای برنامه نوشته شده در مثال 4، Simulator را استفاده کنیم در پایین صفحه چنین شکلی آورده می شود:

 

 

همان طور که در شکل دیده می‌شود در بخش Simulation دو ورودی I1 و I2 و یک خروجی Q1 که با شکل لامپ مشخص شده وجود دارد.
در شکل بالا ورودی ها از جنس کلید هستند ولی متن سئوال از ما خواسته است که ورودی ها از جنس پوش‌باتن باشند، برای تبدیل کلید ها به پوش‌باتن روی هر ورودی که می‌خواهیم تبدیل شود کلیک راست می‌کنیم و با انتخاب گزینه Simulation parameters کادر محاوره ای مانند شکل زیر باز می شود که در آن گزینه Momentary pushbutton (make) را انتخاب می‌کنیم و سپس روی دکمه OK کلیک می‌کنیم.

 

 

همچنین برای تبدیل پوش‌باتن به کلید در کادر محاوره بالا گزینه Switch را باید انتخاب کرد.

 

مثال دوم:

مداری طراحی کنید که با زدن پوش‌باتن 12 موتور Q1 و با زدن پوش‌باتن I3 موتور Q2، Start شود و در صورت روشن بودن هر یک از خروجی‌ها یا هر دو، با زدن پوش‌باتن I2 خروجی غیر فعال (STOP) شود.
حل: مدار این سئوال در برق صنعتی به صورت زیر رسم می‌شود.

 

با فشردن پوش‌باتن I2 (START) خروجی Q1 از مسیر 1 روشن می‌شود و از مسیر 2 روشن باقی می‌ماند، همچنین با فشردن پوش‌باتن I3 (START) خروجی Q2 از مسیر 3 روشن می‌شود و از مسیر 4 روشن باقی می‌ماند. در صورت روشن بودن خروجی با زدن I1 (STOP)، خروجی خاموش می‌شود.
این مدار در برنامه نویسی به زبان LAD به صورت زیر رسم می‌شود که دقیقاً عملکردی مشابه مدار فرمان قبلی دارد.

 

 

در ادامه به بررسی چند مدار فرمان بسیار معروف برای موتورهای سه فاز می‌پردازیم.
مثال 6: مداری طراحی کنید که اگر  خروجی Q1 روشن باشد، خروجی Q2 روشن نشود و اگر خروجی Q2 روشن شود، خروجی Q1 روشن نشود. (پوش‌باتن I2 (START) برای Q1 و پوش‌باتنI3 (START) برای Q2 است) و همچنین با فشردن پوش‎‌باتن I1 (STOP) خروجی ها غیر فعال شوند.
حل: در برق صنعتی به این مدار، مدار چپ‌گرد – راست‌گرد می‌گویند. به این معنی که اگر در نظر بگیریم Q1 حالتی باشد که موتور به صورت راست‌گرد کار می‌کند و Q2 حالتی باشد که موتور به صورت چپ‌گرد کار کند. می‌خواهیم پیش فرض را اینگونه در نظر بگیریم که اگر موتور در حالت چپ‌گرد در حالت کار کردن است امکان این که بلافاصله به صورت راست‌گرد تغییر جهت دهد، وجود نداشته باشد و به گونه ای باشد که حتماً قبل از تغییر حالت چرخش، پوش‌باتن STOP زده شود (این کار برای جلوگیری از آسیب دیدن موتور انجام می‌شود) و برعکس این گفته نیز صادق باشد یعنی برای تغییر جهت چرخش موتور از راست‌گرد به چپ‌گرد نیز ابتدا پوش‌باتن STOP زده شود.
مدار فرمان به این صورت است:

 

با زدن پوش‌باتن I2 جریان از مسیر 1 به خروجی Q1 می‌رسد و آن را فعال  می‌کند و باعث بسته شدن تیغه Q1 در مسیر 2 می‌شود و موتور به صورت راست‌گرد به کار خود ادامه می‌دهد. از طرفی با فعال شدن Q1 تیغه بسته Q1 در مسیر 3 تغییر وضعیت می‌دهد و باز می‌شود، در این زمان با زدن پوش‌باتن I3 خروجی Q2 فعال نمی‌شود.
هنگامی که موتور در حال کار به صورت راست‌گرد است، تنها زمانی موتور به حالت چپ‌گرد می رود که پوش‌باتن I1 (STOP) زده شده باشد و خروجی Q1 غیر فعال شده باشد، در این صورت تیغه Q1 در مسیر 3 به حالت اولیه باز می‌گردد و بسته می‌شود، حال با زدن پوش‌باتن I3 موتور به صورت چپ‌گرد شروع به کار می‌کند و از طربق مسیر 4 به کار خود به صورت چپ‌گرد ادامه می‌دهد.
در زبان LAD این برنامه به صورت روبه‌رو رسم می‌شود که مانند مدار فرمان گفته شده کار می‌کند.
برای درک چگونگی عملکرد موتور در حالت چپ‌گرد – راست‌گرد بهتر است در اینجا نگاهی گذرا به برخی مطالب مربوط به موتورهای سه فاز داشته باشیم.

 

برای اتصال سیم پیچ های موتور سه فاز، سر سیم ها از درون موتور به ترمینالی روی موتور هدایت می‌شود که به آن پلاک اتصالات موتور یا در اصطلاح "تخته کلم" می‌گویند. تخته کلم روی موتور قرار دارد و اگر درپوش آن را برداریم، درون آن به صورت تصویر است:

 

 

سر و ته کلاف های موتور سه فاز در تخته کلم با حروف و اعداد مشخص می‌شود. در استاندارد VDE برای نشان دادن سر کلافها به ترتیب از حروف U , V , W و برای ته کلافها به ترتیب از حروف Z , X , Y  استفاده می‌شود. اما در استاندارد IEC سر کلافها به ترتیب با حروف U1 , V1 , W1  و ته کلافها به ترتیب با حروف W2 , U2 , V2 مشخص می‌شوند.